Những hiểu biết cơ bản về phân hữu cơ

Chất hữu cơ trong đất được coi là một tiêu chí để đánh giá độ phì nhiêu của đất. Đất nào có hàm lượng chất hữu cơ cao hơn thì đất đó sẽ được đánh giá tốt hơn. Ví dụ, hai loại đất có nguồn gốc phát sinh gần giống nhau nhưng kết quả phân tích cho thấy một loại đất có hàm lượng chất hữu cơ là 1,05% và một loại đất khác có hàm lượng chất hữu cơ là 5,3%, có thể khẳng định ngay rằng loại đất có hàm lượng chất hữu cơ 5,3% sẽ có độ phì nhiêu tốt hơn.

Tại sao lại như vậy? Vì đất có hàm lượng chất hữu cơ cao sẽ có tính chất vật lý tốt hơn, đất trở nên tơi xốp, hạt đất không bị rời rạc hay quá kết chặt. Đất chứa nhiều không khí, vi sinh vật hoạt động mạnh, các loại giun đất cũng hoạt động mạnh làm đất càng thêm tơi xốp hơn. Đất có khả năng giữ ẩm tốt hơn nên tránh được hạn tốt hơn. Chất hữu cơ lại có khả năng đệm tốt, giữ cho độ pH của đất ít thay đổi, giữ các chất khoáng do ta bón vào tốt hơn và cung cấp dần dần cho rễ cây.

Chính vì vậy, các nhà khoa học khuyên cần phải bón phân hữu cơ cho đất, hoặc ít ra là bón trả lại một phần chất hữu cơ do cây đã lấy đi mỗi vụ.

Trong sản xuất, có nhiều loại phân hữu cơ, tạm thời phân ra các nhóm sau:

Nhóm phân hữu cơ truyền thống

Bao gồm các loại phân gia súc, gia cầm như chất thải của trâu, bò, lợn, gà, vịt, dê, cừu. Các loại chất thải này nếu sử dụng nguyên chất thì có hàm lượng dinh dưỡng khá cao. Ví dụ, trong phân bò tươi có chứa khoảng 0,341% chất đạm, phân trâu chứa 0,306%, và phân lợn chứa 0,669% chất N. Tuy nhiên, trong phân chuồng, do cần có lượng phân nhiều nên thường cho thêm chất độn như rơm, rác, lá cây, cỏ… Hàm lượng dinh dưỡng trong phân chuồng có nhiều hay ít tùy theo lượng chất độn được thêm vào, nhưng chắc chắn là ít hơn phân nguyên chất rất nhiều. Ngoài ra, còn có phân bùn ao, phân bùn của nhà máy đường, phân xanh, phân rác và các loại phân khác.

Nhóm phân hữu cơ chế biến công nghiệp

1. Phân hữu cơ: Có hàm lượng hữu cơ khoảng 20%, chứa chất đạm từ 2% trở lên, tỷ lệ C/N khoảng 12.
2. Phân hữu cơ khoáng: Có hàm lượng hữu cơ từ 15% trở lên và tổng số N+P+K phải đạt từ 8% trở lên (8 – 18%).
3. Phân hữu cơ sinh học: Hàm lượng các axit Humic, Fulvic hoặc các axit amin, vitamin, hợp chất sinh học khác phải đạt từ 5% trở lên.
4. Phân hữu cơ vi sinh: Chất hữu cơ trên 15%, có ít nhất 1 vi sinh vật hữu ích với mật số bào tử ít nhất là 1,5 x 10^6/gr hoặc ml.
5. Phân bón khoáng hữu cơ: Chất hữu cơ chiếm từ 5 – 15%, chất khoáng khoảng 18% trở lên.
6. Phân vi sinh vật: Trong phân chứa ít nhất 1 chủng vi sinh hữu ích, có số bào tử sống tối thiểu 1,5 x 10^8.

Lợi ích của phân hữu cơ

Bón phân hữu cơ các loại cho cây trồng nói chung là rất tốt. Phân hữu cơ đảm bảo đủ dinh dưỡng cho cây trồng với ít nhất 16 chất dinh dưỡng thiết yếu như N, P, K, Ca, Mg, S, Si và các chất vi lượng. Để có năng suất cao, cần tính đủ và đúng hàm lượng các chất khoáng trong phân hữu cơ. Sử dụng lâu dài phân hữu cơ làm cho tính chất của đất tốt hơn, giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ và bền vững.